Od 2026 roku koniec z niszczeniem niesprzedanej odzieży i obuwia w UE – co oznacza Rozporządzenie ESPR?

Skala problemu

Według danych Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) w Europie co roku od 264 000 do 594 000 ton niesprzedanej odzieży i obuwia trafia do zniszczenia^[1]. W tej grupie znajdują się zarówno towary zwrócone w handlu internetowym, jak i nadwyżki magazynowe czy końcówki kolekcji. Do tej pory praktyka niszczenia wynikała głównie z rachunku ekonomicznego: koszty magazynowania, logistyki czy wprowadzania dużych przecen często przewyższały potencjalne zyski z ponownej sprzedaży.

Nowe prawo: Rozporządzenie (UE) 2024/1781

W czerwcu 2024 roku weszło w życie Rozporządzenie (UE) 2024/1781 w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów (Ecodesign for Sustainable Products Regulation – ESPR). To akt prawny, który stanowi jeden z filarów unijnej strategii dotyczącej gospodarki o obiegu zamkniętym i zrównoważonej produkcji. Jego zapisy obejmują wiele sektorów przemysłu, jednak szczególne znaczenie mają dla branży tekstylnej i obuwniczej. Najważniejsze zmiany to:

• Zakaz niszczenia niesprzedanej odzieży i obuwia – od 19 lipca 2026 roku będzie on obowiązywał wszystkie duże przedsiębiorstwa działające na rynku unijnym. Od 19 lipca 2030 roku regulacja obejmie także firmy średniej wielkości. Mikro- i małe przedsiębiorstwa są wyłączone z tego obowiązku.
• Obowiązek raportowania – przedsiębiorstwa będą musiały publikować coroczne informacje o tym:
  • ile produktów zostało wycofanych ze sprzedaży,
  • z jakich powodów nie trafiły one do użytkowników końcowych,
  • jakie działania podjęto, aby je zagospodarować (np. recykling, darowizny, odsprzedaż w kanałach outletowych).

Raporty mają być dostępne publicznie, co zwiększy przejrzystość i możliwość kontroli ze strony konsumentów oraz organizacji społecznych.

• Cyfrowy paszport produktu (Digital Product Passport – DPP) – od połowy 2026 roku wybrane grupy produktów, w tym tekstylia i obuwie, będą musiały posiadać cyfrową metrykę zawierającą szczegółowe informacje m.in. o składzie materiałowym, śladzie środowiskowym, możliwościach recyklingu czy naprawy. Paszport ma być powiązany z centralnym rejestrem UE i dostępny poprzez kod QR na produkcie.^[2]

Co to oznacza dla firm?

Wprowadzenie rozporządzenia ESPR oznacza dla przedsiębiorstw tekstylnych i obuwniczych konieczność dostosowania całych procesów operacyjnych i raportowych. Nie chodzi jedynie o sam zakaz niszczenia nadwyżek, lecz o wdrożenie nowych standardów organizacyjnych i technologicznych:

Dodatkowym kosztem mogą być programy szkoleniowe dla pracowników, aby zapewnić zgodność działań operacyjnych z nowymi regulacjami.

Co to oznacza dla klientów?

Nowe regulacje będą miały odczuwalne konsekwencje nie tylko dla producentów, lecz również dla odbiorców końcowych:

Większa transparentność
Dzięki obowiązkowi raportowania oraz wprowadzeniu cyfrowego paszportu produktu klienci uzyskają dostęp do zweryfikowanych informacji o pochodzeniu odzieży i obuwia, ich parametrach środowiskowych, możliwościach recyklingu oraz przewidywanej trwałości. Ułatwi to podejmowanie świadomych decyzji zakupowych

Wyższe standardy jakości
Eliminacja praktyki niszczenia niesprzedanych zapasów wymusi na producentach bardziej precyzyjne planowanie i projektowanie. W efekcie większy nacisk będzie kładziony na trwałość i funkcjonalność produktów, co w dłuższej perspektywie może przełożyć się na wydłużony cykl życia odzieży i obuwia.

Zmiany cenowe
Adaptacja do nowych wymogów prawnych może początkowo generować dodatkowe koszty po stronie producentów i dystrybutorów, co może znaleźć odzwierciedlenie w cenach detalicznych. W dłuższym horyzoncie regulacje mogą sprzyjać stabilizacji cen dzięki bardziej racjonalnemu planowaniu produkcji i ograniczeniu strat wynikających z nadwyżek.

Nowe kanały sprzedaży
W celu zagospodarowania niesprzedanych produktów przedsiębiorstwa będą rozwijać alternatywne kanały dystrybucji, takie jak outlety, wyprzedaże sezonowe czy programy odsprzedaży. Klienci zyskają tym samym szerszy dostęp do produktów w obniżonych cenach, a rynek wtórny odzieży i obuwia może ulec dalszej profesjonalizacji.

Dlaczego to ważne dla branży odzieży ochronnej i BHP?

Rynek odzieży ochronnej znacząco różni się od segmentu tzw. fast fashion. Cykl życia produktów jest tu zdecydowanie dłuższy, a priorytetem pozostaje bezpieczeństwo użytkownika, funkcjonalność oraz zgodność z normami. Nie zmienia to jednak faktu, że także producenci odzieży ochronnej będą musieli dostosować się do nowych wymogów regulacyjnych. W praktyce oznacza to konieczność:

• wdrożenia ścisłej kontroli nad stanami magazynowymi, aby ograniczać ryzyko gromadzenia nadwyżek produkcyjnych,
• planowania produkcji w oparciu o rzeczywiste zapotrzebowanie rynku i zamówienia klientów, co pozwoli utrzymać równowagę między efektywnością a zgodnością z regulacjami,
• opracowania rozwiązań w zakresie recyklingu materiałów technicznych, które po zakończeniu okresu użytkowania i spełnieniu norm bezpieczeństwa nie mogą być ponownie wprowadzone do obrotu, ale mogą zostać wykorzystane jako surowiec wtórny.

Dzięki tym działaniom producenci z sektora BHP nie tylko dostosują się do prawa, lecz także wzmocnią swój wkład w rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym, w której maksymalne wykorzystanie zasobów i ograniczanie odpadów staje się standardem rynkowym.

Jak działa PW Krystian?

W przypadku PW Krystian zgodność z nowymi regulacjami nie wymaga rewolucji, ponieważ od lat stosujemy rozwiązania, które minimalizują ryzyko nadprodukcji. Produkcja realizowana jest przede wszystkim w odpowiedzi na rzeczywiste zapotrzebowanie klientów, a elastyczne planowanie serii pozwala ograniczać gromadzenie zbędnych zapasów. Dodatkowo wykorzystywane są materiały o wysokiej trwałości, co wspiera długi cykl życia odzieży roboczej i zmniejsza presję na ponowną wymianę produktów.

Takie podejście wpisuje się w cele Unii Europejskiej: ograniczenie marnotrawstwa zasobów, wydłużanie cyklu życia produktów oraz wspieranie gospodarki o obiegu zamkniętym. Dzięki temu nie tylko spełniamy wymagania prawa, ale także konsekwentnie potwierdzamy swoją rolę jako producenta odpowiedzialnego i świadomego ekologicznie. Dodatkowym potwierdzeniem tego są certyfikaty jakości i bezpieczeństwa, które posiada nasza odzież, stanowiąc gwarancję zgodności z najwyższymi standardami branżowymi.

Nowa era w gospodarce tekstylnej

Wejście w życie rozporządzenia ESPR stanowi punkt zwrotny w rozwoju europejskiego rynku tekstyliów i obuwia. Dla przedsiębiorstw to sygnał do modernizacji procesów produkcyjnych i logistycznych, a dla klientów – gwarancja większej transparentności oraz dostępu do rzetelnych informacji o produktach. W centrum zmian znajduje się wspólny cel: aby każdy wytworzony produkt został realnie wykorzystany, służył jak najdłużej i w możliwie największym stopniu wspierał ideę gospodarki o obiegu zamkniętym.

Na bieżąco śledzimy zmiany w unijnych regulacjach i ich wpływ na branżę odzieżową oraz sektor BHP. Jeśli chcesz być zawsze krok przed konkurencją i wiedzieć, jak nowe przepisy przełożą się na praktykę, zapisz się do naszego newslettera. To tam regularnie dzielimy się analizami, poradami i praktycznymi wskazówkami, które pomogą Twojej firmie sprawnie dostosować się do nadchodzących wymogów.

^[1] Raport ETC CE, The destruction of returned and unsold textiles in Europe’s circular economy (European Environment Agency, 2024)

^[2] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1781 z dnia 13 czerwca 2024 r. w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów (ESPR)

Sekcja FAQ